Đây sẽ là bài viết mở đầu trong seri tìm hiểu về gạch ốp lát, hãy cùng Cơn Mưa Nhỏ tìm hiểu về gạch nhé.
Chắc hẳn các bạn đã nghe qua hàng loạt các khái niệm về gạch ốp lát nói chung: gạch ceramic, gạch bóng kiếng, gạch bóng kiếng toàn phần, gạch porcelain, gạch đá marble, gạch đá granite, gạch men, gạch bán sứ, gạch bóng kiếng hai da, gạch xương đá phủ men,… Và rất rất nhiều tên gọi khác nữa. Cơn Mưa Nhỏ có thể đoán được là bạn sẽ bị rối đúng không?
Thực ra mọi thứ rất đơn giản, dưới góc độ sản xuất và kỹ thuật để làm ra các loại gạch ốp lát. Thì toàn bộ các loại gạch kể trên đều được gọi chung là gạch ceramic. Và tất cả các loại gạch ceramic muốn được phép bán ra thị trường đến tay người tiêu dùng, bắt buộc phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật (standard specifications) theo qui định của pháp luật. Trong phạm vi bài viết, Cơn Mưa Nhỏ sẽ không đi sâu về các tiêu chí kỹ thuật của gạch, mà sẽ tập trung giúp bạn có cái nhìn tổng quan về các loại gạch ceramic (ceramic tile types). Từ đó, các bạn sẽ dễ dàng hơn cho việc chọn gạch cho ngôi nhà thân yêu của mình nhé.
Theo ANSI A137.1 Tiêu Chuẩn Quốc Gia Hoa Kỳ cho đặc tính kỹ thuật của gạch ceremic (American National Standard Specifications for Ceramic Tile), quy định dựa trên khả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng (performance criteria), và đặc tính thẩm mỹ (aesthetic criteria); gạch ceramic được phân loại thành 5 loại chính:
- gạch Porcelain hay đầy đủ hơn là Gạch Ceramic Porcelain (ceramic porcelain tile)
- gạch Lát hay đầy đủ hơn là gạch lát nền; có hoặc không có phủ men, và được sản xuất bằng phương pháp ép khuôn áp lực cao (pressed floor tile)
- gạch Ốp hay đầy đủ hơn là gạch ốp tường; có phủ men (Glazed Wall tile)
- gạch Mô-sai, hay gạch Mô-sai-ic (mosaic tile)
- gạch Quarry hay gạch đất sét nung được sản xuất bằng phương pháp ép đùn (Quarry tile)
Chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu từng loại gạch nói trên.
Gạch porcelain (porcelain tile)
Đây là loại gạch thường được biết đến với tên gọi là: gạch đồng chất, gạch sứ, gạch đá…
Theo định nghĩa của hầu hết các tiêu chuẩn kỹ thuật được công nhận trên toàn thế giới trong đó có ANSI A137.1, thì gạch porcelain là một loại gạch ceramic, được ứng dụng trong cả lát sàn và ốp tường. Gạch porcelain thường được sản xuất bằng phương pháp ép khuôn áp lực cao (pressed), và phương pháp ép đùn (extruded); và để được phân loại là gạch porcelain thì bắt buộc gạch thành phẩm phải có độ hút nước (water absorption) nhỏ hơn 0,5%.
Có thể nói gạch porcelain là phân khúc cao cấp nhất của gạch ceramic nói chung, và các nhà sản xuất muốn công bố gạch đạt chuẩn porcelain, thì gạch thành phẩm của họ phải đáp ứng được tiêu chí về độ hút nước. Một cách ngắn gọn, độ hút nước của gạch càng nhỏ thì chất lượng của gạch càng cao; có thể nói để đáp ứng được độ hút nước nhỏ hơn 0,5% thì gần như gạch porcelain không hút nước. Đây cũng là tiêu chí đầu tiên và quan trọng nhất để hiểu được các ưu điểm vượt trội về độ đặc chắc, khả năng chống thấm hoàn hảo của gạch Porcelain.
Gạch lát (pressed floor tile)
Đây là loại gạch được sản xuất bằng phương pháp ép khuôn áp lực cao, công năng sử dụng chính được công bố trên vỏ bao bì là lót sàn, tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể sử dụng loại gạch này để ốp tường. Đặc tính kỹ thuật quan trọng nhất của loại gạch này chính là diện tích bề mặt của viên gạch thành phẩm phải lớn hơn 9 inches vuông (khoảng 58 cm vuông). Có nghĩa là: nếu viên gạch thành phẩm hình chữ nhật có một cạnh là 10cm, thì cạnh còn lại phải lớn hơn 6cm để được gọi là gạch lót nhé. Rất đơn giản phải không ạ?
Ngoài yêu cầu về diện tích bề mặt viên gạch thành phẩm, các tiêu chuẩn kỹ thuật không có qui định phân loại nào khác cho loại gạch này. Nên sẽ hoàn toàn dễ hiểu, nếu một ai đó nói với bạn gạch porcelain sản xuất bằng phương pháp ép khuôn áp lực cao có kích thước thành phẩm (600×600) mm là gạch lát nhé; tuy nhiên ngược lại thì chưa chắc, còn phải xét đến độ hút nước của gạch nữa.
Gạch ốp (ceramic glazed wall)
Gạch ốp là loại gạch gốm, xương gạch thường có màu đỏ, nhẹ, độ rỗng cao, độ hút nước lớn; được khuyến nghị sử dụng trong ốp tường nội thất. Do đặc trưng của cấu trúc xương gạch, gạch ốp luôn có bề mặt phủ men và chỉ được ứng dụng trong ốp tường; rất dễ hiểu là khả năng chịu tải trọng cũng như chống thấm của loại gạch này sẽ không tốt bằng các loại gạch chúng ta đã đề cập ở các phần trước.
Chúng ta thường gọi gạch ốp là gạch men.
Gạch mô-sai (mosaic tile)
Hoàn toàn tương tư như gạch lát, đặc tính kỹ thuật quan trọng nhất của gạch mô sai là diện tích bề mặt của viên gạch thành phẩm phải nhỏ hơn 9 inches vuông (khoảng 58 cm vuông). Nghĩa là nếu một viên gạch thành phẩm hình chữ nhật có kích thước (100×50) mm thì chúng ta sẽ gọi đó là gạch mô-sai.
Gạch mô-sai được ứng dụng rất nhiều trong trang trí mặt dựng nội ngoại thất cao cấp. Gạch thành phẩm thường được đính sẵn thành mảng lớn hơn với lưới hoặc vỉ nhựa phía sau.
Gạch quarry
Gạch quarry là loại gạch có thành phần nguyên liệu chính là đất sét, được sản xuất bằng phương pháp ép đùn. Đây là loại gạch sử dụng được cho cả lát sàn và ốp tường. Tuy nhiên trong hầu hết trường hợp, gạch quarry được sử dụng để lót sàn.
Chúng ta thường biết đến gạch quarry với cái tên quen thuộc hơn là gạch Tàu.
Tổng kết:
Đến đây, chúng ta đã tìm hiểu một cách khái quát về 5 loại gạch chính và phổ biến nhất của gạch ceramic. Và có thể thấy rằng dưới góc độ kỹ thuật và sản xuất, việc phân loại gạch được dựa trên: nguyên liệu sản xuất, phương pháp sản xuất, cấu trúc xương gạch, và kích thước thành phẩm.
Trong các bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhau tiếp tục tìm hiểu về các đặc tính của cấu trúc xương gạch.Trong đó, Độ hút nước (water absorption) của gạch, một trong những đặc trưng cơ lý quan trọng nhất của gạch mà ít người quan tâm đến, sẽ là chủ đề tiếp theo của chúng ta.
Bài viết được thực hiện bởi Thế Nguyễn, khi trích dẫn vui lòng ghi rõ nguồn conmuanho.com.vn.Tài liệu tham khảo: TCNA Handbook for Ceramic, Glass, and Stone Tile Installation, 2019; hình ảnh minh họa sưu tầm từ internet.
